شرکت آلمانی ZF بزرگترین سازنده گیربکس در جهان هست . این نوع گیربکس اتوماتیک قابلیت نصب بر روی پژو ، سمند ، پرشیا که از موتور XU7 بهره میبرند را دارد . لازم بذکر میباشد این گیربکس اتوماتیک تا سال 2002 مورد استفاده در خودروهای 405 ، 306 ، سیتروئن C5 و فورد قرار میگرفته و از آن سال ببعد از رده خارج شده ، بعلت علاقه و گاهی نیاز به استفاده از خودرو اتوماتیک و گران بودن این نوع از خودروها ، گیربکس های از رده خارج را وارد ایران کرده و با سرویس کردن و تعویض احتمالی بعضی از قطعات ، آن را بر روی خودروهای ذکر شده نصب مینمایند که البته این کار تخصصی بوده و توسط تعمیرکاران باتجربه صورت میگیرد .
بهتر است برای تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک از نوع گیربکس ذکرشده نکاتی را دانسته و بعد درصورت رضایت اقدام به تعویض گیربکس خود نمائید . در زیر به مزایا و معایب این نوع گیربکس اشاره مینمائیم .
یکی از مهمترین مسائل ، هزینه خرید این گیربکس ها ، هزینه نگهداری ، هزینه تعویض روغن و هزینه سنگین تعمیر ( کمبود و عدم برخی از قطعات نو ) و استفاده از قطعات استوک از موارد مهم این گیربکس میباشد . البته مصرف بیشتر سوخت و شتاب کمتر هم از مواردی هست که باید به آن توجه داشته باشید . قطعا برای تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک ، بعضی از قطعات مرتبط مشترک بوده و نیازی به تعویض ندارد . ولی برخی از قطعات باید جایگزین ، ویا اضافه گردد . گیربکس فوق با 4 دنده اتوماتیک جلو و دنده عقب طراحی شده و بصورت مکانیکی عمل میکند و برخلاف گیربکس های اتوماتیک دیگر که الکتریکی عمل میکنند و فرمان ها و دستورات را از طریق سنسورها و سلونوئیدها میگیرند ، این گیربکس کلاُ چهاررشته سیم که مربوط به سنسور دنده عقب میباشد ، بهره میبرد و فرامین و عملکرد دنده ها و تعویض دنده ها از قسمتهای مختلف تشکیل شده و که در مجموع و رابطه های بین قطعات و نوع رانندگی ، تعویض دنده صورت میگیرد .
این گیربکس با فشار دادن پدال گاز به آرامی و دور موتور 2500 تا 4000 که بنا به شرایط جغرافیائی و نیاز تعویض دنده انجام میپذیرد . برای تبدیل ، سنسور دورموتور و سنسور کیلومتر مشترکند و نیاز به خرید ندارید .
نوع روغن ها متفاوتند و برای این نوع گیربکس اتوماتیک از روغن قرمز رنگ REXON III بمقدار 6 لیتر باید استفاده نمائید ، که توسط سیستم خنک کننده وارد گیربکس شده و روانکاری دنده ها و صفحه ها را انجام میدهند . البته سیال ها وظایف دیگری هم در عملکرد گیربکس دارند که تعمیرکاران محترم به آن آگاه هستند و در صورت اشکال در کارکرد گیربکس آنها بررسی خواهند کرد .
یکی دیگر از قطعاتی که در تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک مورد تعویض قرارمیگیرد ، فلایویل است که نصب آن باید توسط تعمیرکار ماهرصورت بگیرد به جهت فاصله فلایویل با استارت که بسیار مهم است . در مجموع برای تبدیل گیربکس دستی به اتوماتیک به خرید و تهیه قطعاتی چون ، گیربکس اتوماتیک ZF 4hp14 ، لیور دسته دنده اتوماتیک ، پدال ترمز ، سیم سلکتور ، لوله کشی خنک کننده روغن ، پلوس ، بوستر ترمز ، سیم کشی برق ، پمپ ، مبدل گشتاور و …. که البته خودروها با یکدیگر متفاوتند و امکان این وجود دارد که قطعات ذکر شده در برخی خودروها نیاز به تعویض و تهیه نباشد و یا قطعات بیشتری تعویض و تهیه و جایگزین گردد وجود دارد . برای چندمین بار متذکر میشوم که این کار باید توسط تعمیرکار ماهرو با تجربه در این امر صورت پذیرد .
از جمله مزایای گیربکس اتوماتیک میتوان به راحتی و تمرکز بالای راننده در حین رانندگی اشاره نمود و دیگر نیازی به دقت در کلاچگیری و زمان تعویض دنده و دورموتور ندارد . بدیهی است با زمان طولانی رانندگی در ترافیک و فشردن مداوم کلاچ ، آسیب جدی بر سلامت بدن وارد میاید و گیربکس اتوماتیک این آسیبها را بصورت محسوس کاهش میدهد . در جاده های کوهستانی و سراشیبی و سربالایی و تعویض مداوم دنده ، کمک شایانی به جهت سهولت در رانندگی مینماید . البته لازم بذکر است که اگر درست و صحیح و با دقت به دیگر پارامترهای خودرو توجه نداشته باشیم و از گیربکس اتوماتیک سالم وبهره نبریم ، اینگونه جاده ها بسیار به گیربکس اتوماتیک و خودرو آسیب جدی وارد میکند و بجای راحتی برای راننده ، سبب زحمات بسیار و سلب آرامش میشود .
با ظرافت در طراحی جعبه دنده hp6 از طول کمتری برخوردار بود و در مقایسه با جعبه دنده 5hp مصرف سوخت را 7% کاهش میداد و ضمن اینکه وزن سبکتری نیز داشت . این جعبه دنده ازکامپیوتر یکپارچه مکاترونیک نیز بهره میبرد .شرکت ZF مرتباُ در پی تحقیق و ارتقاء سیستم های انتقال میباشد و بنابراین جعبه دنده 8hpرا به بازار عرضه نمود همانطورکه از اسم آن پیداست این جعبه دنده دو دنده بیشتر دارد و در حد چشمگیری نیز بهینه شده بود . درسال 2013 جعیه دنده 9hp معرفی بازارشد که در آن از کلاچ های جدیدی استفاده کرده بود ،این امر باعث سبکتر و جمع و جور شدن گیربکس شده بود که از طول کمتری هم برخوردار بود در این جعبه دنده سرعت تعویض دنده ها بیشتربود . مبدل گشتاور در سرعت کم میتوانست درگیر و قفل شود و یکی از قابلیتهای این جعبه دنده ، عدم تعویض دنده در پیچ جاده ها بود . این جعبه دنده از سیستم استارت / استاپ پشتیبانی میکند و قابلیت سارگاری با سیستهای هیبریدی را دارد . این جعبه دنده دارای پمپ روغن برقی می باشد . جعبهدندههای جدید قابلیت سازگاری با سیستمهای هیبرید را هم دارند. برای مثال، در این جعبهدندهها پمپ روغن برقی تعبیه شده است تا درصورت خاموشبودن پیشرانهی بنزینی، جعبهدنده همچنان بتواند به فعالیت خود ادامه دهد.
شرکت ZF با اتکاء به توانایی خود ، بدنبال ساخت جعبه دنده های خودکار با عملکرد بهتر میباشد در جدیدترین جعبه دنده های خودکار هیبریدی ، موتوربرقی به جای مبدل گشتاور نصب میشود که هم کار مبدل گشتار را انجام میدهد و هم مقداری از نیروی مورد نیاز خود را تولید میکند که برای اولین بار در در 8hp نصب گردیده شده است
انواع خودروهایی که گیربکس اتوماتیکZF برروی آنها نصب شده :
Citroën BX 1.9 1987-1993
Citroën BX 1.6 1987-1993
1987-1993 Peugeot 205 1.6
1987-1999 Peugeot 205 1.9
Peugeot 305 1.5 1987-1989
1987-1995 Peugeot 309 1.9
Peugeot 405 1.6 1987-1997
Peugeot 405 1.8 1987-1999
Peugeot 405 1.9 1987-1997
Austin R17 1991-1998
Citroën ZX 1.8 1992-1998
Citroën Xantia 1.8 1993-1998
Citroën Xantia 2.0 1993-1998
1993-2001 Peugeot 306 1.8